Δημοσιεύθηκε ΠΑΡΟΝ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 2/2/2025
Του Μάνου Κρανίδη*
*Πολιτικός Μηχανικός ΕΜΠ, MSc, CEO Τεχνική Εταιρεία-Υπηρεσίες Έργα Μηχανικού-Ακινήτων «KRAMA PROPERTY”, Γραμματέας Ενημέρωσης μέλος ΔΣ ΠΟΜΙΔΑ, Προέδρος ΕΝΙΒΟΠΑ, Δημοτικός Σύμβουλος Χαλανδρίου.
Στην Ελλάδα σήμερα το θέμα της ασφαλούς προσβασιμότητας των πεζών είναι ακόμη ένα μεγάλο ζητούμενο πανελλαδικά. Τα τελευταία έτη έχει ξεκινήσει ο σχεδιασμός και η υλοποίηση ορισμένων έργων ανάπλασης περιοχών και πεζοδρομίων σε διάφορες πόλεις, που όμως αφορούν τα εμπορικά κέντρα τους και ελάχιστες περιοχές του οικιστικού ιστού. Η κατάσταση σήμερα των πεζοδρομίων, σε περιοχές εντός σχεδίου, είναι απαράδεκτη. Ένα μεγάλο ποσοστό των πεζοδρομίων είναι σε πολύ κακή κατάσταση με αποτέλεσμα της ανασφάλεια προσβασιμότητας και πορείας των ανθρώπων, και ειδικά αυτών της 3ης ηλικίας. Για τους συμπολίτες μας με αναπηρία η κατάσταση είναι απροσπέλαστη στο μεγάλο ποσοστό των πεζοδρομίων. Η πολιτεία δεν μπορεί να κωφεύει ούτε να κρύβεται πίσω από την νομοθεσία που πετάει την μπάλα αποκλειστικά στους ιδιοκτήτες των ακινήτων ή στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Συνοπτικά ο Κτιριοδομικός Κανονισμός, με την τελευταία του αναθεώρηση, ΦΕΚ 3985Β/2023 αναφέρει ρητώς τα ακόλουθα στο Άρθρο 23 παραγράφους 1 και 2: «1. ΓΕΝΙΚΑ Τα πεζοδρόμια των κοινόχρηστων χώρων κατασκευάζονται, ανακατασκευάζονται, επισκευάζονται και συντηρούνται με σκοπό να διασφαλίζεται η συνεχής, αυτόνομη, ασφαλής και χωρίς εμπόδια κυκλοφορία των πεζών σε όλη την επιφάνειά τους και η χρήση τους από άτομα με αναπηρία και εμποδιζόμενα άτομα, εφόσον επιτρέπεται από τη μορφολογία του εδάφους.2.1. Υπόχρεοι για την κατασκευή και συντήρηση των πεζοδρομίων και των τεχνικών έργων που τα αποτελούν (κράσπεδα, ρείθρα, υπόστρωμα και επίστρωση ή επικάλυψη) είναι οι ιδιοκτήτες των παρόδιων ακινήτων μπροστά στα οποία βρίσκονται.2.2 Σε περίπτωση καταστροφής, αχρήστευσης και εκσκαφής από το Δημόσιο ή τον οικείο Οργανισμό Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) των πεζοδρομίων που υπάρχουν πριν από είκοσι τουλάχιστον χρόνια, στα πλαίσια γενικής ανακατασκευής ή αναδιαρρύθμισης των οδών και πλατειών ώστε να ικανοποιούν καλύτερα τις ανάγκες του οικισμού, η δαπάνη αποκατάστασης, επισκευής ή ανακατασκευής των πεζοδρομίων βαρύνει τους παρόδιους ιδιοκτήτες.2.3. Σε κάθε άλλη περίπτωση καταστροφής ή αχρήστευσης ή εκσκαφής των πεζοδρομίων από την εκτέλεση εργασιών, υπόχρεος για την αποκατάσταση, επισκευή ή ανακατασκευή του είναι ο φορέας εκτέλεσης των εργασιών αυτών, εκτός αν εκτελούνται αποκλειστικά για την εξυπηρέτηση αυτού τούτου του παρόδιου ακινήτου, οπότε υπόχρεος είναι αποκλειστικά ο ιδιοκτήτης του. 2.4. Η κατασκευή, ανακατασκευή ή επισκευή των πεζοδρομίων, μπορεί να γίνεται από τον οικείο ΟΤΑ σε βάρος και για λογαριασμό είτε των ιδιοκτητών των παρόδιων ακινήτων είτε φορέων εκτέλεσης έργων εφόσον αυτά δεν έχουν κατασκευασθεί ή επισκευασθεί ακόμα, ή δεν έχουν τηρηθεί οι προδιαγραφές που ισχύουν για την κατασκευή ή επισκευή τους».
Συνεπώς από την νομοθεσία είναι κατανοητό ότι υπόχρεοι είναι οι παρόδιοι ιδιοκτήτες εκτός εάν γίνουν έργα από δημόσια αρχή ή φορείς (ΔΕΔΔΗΕ, ΦΥΣΚΟ ΑΕΡΙΟ, κλπ) που τότε οφείλουν να τα επισκευάσουν. Επίσης οι Δήμοι ή Περιφέρειας, ανάλογα που ανήκει η διαχείριση του δρόμου, μπορούν να υλοποιήσουν προγράμματα ανακατασκευής ή ανάπλασης των πεζοδρομίων ή προγράμματα επιδότησης για τους ιδιοκτήτες. Το μεγάλο θέμα όπως πάντα είναι το κόστος ανακατασκευής και από ποιόν θα αναληφθεί. Όμως το θέμα ασφαλείας και προσβασιμότητας υπερτερεί και οφείλει η Πολιτεία, κράτος, ΟΤΑ και πολίτες να συμβάλλουν στη λύση. Σήμερα με εξαιρέση τις νεόδμητες οικοδομές, πρισμένα έργα ανάπλασης και ελάχιστες περιπτώσεις ιδιοκτητών σε παλαιά ακίνητα εντός αστικού ιστού, όλα τα υπόλοιπα πεζοδρόμια απαιτούν ανακατασκευή η νέα κατασκευή και μιλάμε για δεκάδες χιλιάδες τετραγωνικά μέτρα! Η λύση είναι επιτέλους να αναδειχθεί ως θέμα α προτεραιότητας με μια συνδυασμένη ρεαλιστική πολιτική με ένα ευρύ πρόγραμμα χρηματοδότηση με συνδυασμό κεφαλαίων προγράμματος δημοσίων επενδύσεων, δήμων, ευρωπαϊκών και σημαντική επιδότηση η απαλλαγή δημοτικών τελών στους ιδιοκτήτες. Με προτεραιότητα τα πεζοδρόμια οδών μαζικής προσβασιμότητας και ορίζοντα ρεαλιστικής λύσης για ανάπλαση άνω του 50% της επιφάνειας των πεζοδρομίων της χώρας μέχρι το 2030. Η απραξία και το status κβο δεν λειτουργεί και το επειγον του ζητήματος απαιτεί λύση, για την βελτίωση της ποιότητας ζωής μας, το μεγάλο ζητούμενο βάσει της κοινής λογικής αλλά και θεωρητικά της δημόσιας πολιτικής. Απαιτείται δράση «χθές».