Δημοσιευθηκε στην Poltical.gr 22032022 σελ10
Η μεγάλη βόμβα στα ακίνητα, μέσω Ουκρανίας
Η Ουκρανική κρίση έχει δημιουργήσει σημαντικές επιπτώσεις που επηρεάζουν την παγκόσμια κοινωνία και οικονομία. Έτσι και η Ελληνική κοινωνία και οικονομία θα δεχθούν σοβαρές επιπτώσεις που επακόλουθα θα επηρεάσουν και την αγορά ακινήτων. Στην αγορά ακινήτων έχει πέσει μια μεγάλη βόμβα. Η ραγδαία και σταθερή πλέον συγκριτική αύξηση του κόστους ενέργειας και ηλεκτρισμού. Καταρχάς η υψηλή χονδρική τιμή του φυσικού αερίου έχει ανέβει πλέον σε δεκαπλάσιο επίπεδο από το 2021, γεγονός που άμεσα επηρεάζει επίσης και την χονδρική τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος που το φυσικό αέριο συμμετέχει κατά 50-60% στην Ελλάδα. Οι λογαριασμοί του ηλεκτρικού ρεύματος, άρα και της θέρμανσης, ζεστού νερού ή ψύξης, έχουν ανέβει για όλα τα ακίνητα, είτε κατοικίες είτε ακίνητα επαγγελματικής χρήσης, ειδικά παραγωγής. Επίσης η μεγάλη αύξηση του πετρελαίου και της αμόλυβδης βενζίνης έχει οδηγήσει στην σημαντική αύξηση του κόστους μεταφοράς άρα και των τιμών υλικών κλπ.
Η βόμβα έχει προκαλέσει αβεβαιότητα και άμεσες κοστοβόρες επιπτώσεις, που επηρεάζουν σημαντικά την αγορά ακινήτων, όπως ενδεικτικά:
- Την άνοδο του κόστους κατασκευής και ανακαίνισης. Το κόστος κατασκευής, με την ραγδαία άνοδο των βασικών υλικών, θα «μπετονάρει», κατ’ ελάχιστον, στα 1500€/τ.μ χωρίς φόρους. για πολύ μεγάλο διάστημα, τα κόστη ανακαίνισης και για τα έργα δημοσίων υποδομών επίσης θα αυξηθούν σημαντικά, με αποτέλεσμα να αυξηθούν οι δαπάνες των δημοσίων και δημοτικών προϋπολογισμών. Άλλωστε η άνοδος του κόστους παραγωγής, σε όλο το φάσμα της οικονομίας, οδηγεί σε αύξηση και των οικοδομικών υλικών σε όλο το φάσμα κατασκευής και υποδομών.
- Την άνοδο του κόστους λειτουργίας υποδομών και ακινήτων. Το κόστος λειτουργίας των ακινήτων θα αυξηθεί περαιτέρω, σχεδόν διπλάσιο από το 2021, σε ενδεχομένως μη βιώσιμό επίπεδο για πολλά νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Με δεδομένο ότι το κόστος στέγης, κατοικίας και επαγγελματικών χώρων είναι ήδη υψηλό, για το διαθέσιμο εισόδημα πολλών, και δεν αναμένεται να αποκλιμακωθεί άμεσα λόγω έλλειψης προσφοράς, τότε η βόμβα θα πιέσει ανυπόφορα τους ήδη επιβαρυμένους οικογενειακούς και επιχειρηματικούς προϋπολογισμούς.
Μάλιστα, σε ακραίο επίπεδο, Νοικοκυριά και πολλές μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ειδικά εάν έχουν μεγάλες ενεργοβόρες υποδομές και μηχανήματα, αντιμετωπίζουν πρόβλημα διαβίωσης και κάλυψης των δαπανών λειτουργίας στις κύριες κατοικίες και επαγγελματικούς χώρους. Μην ξεχνάμε, η Ελλάδα έχει ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά δαπανών του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, σε στέγη και λειτουργία ακινήτων. Η ενεργειακή φτώχεια θεριεύει και ένα μεγάλο ποσοστό των νοικοκυριών ή των μισθωτών είναι σε δεινή θέση και δεν μπορούν να εξασφαλίσουν τα ελάχιστα κόστη λειτουργίας ακινήτων τους. Ενώ επιπρόσθετα για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις η αύξηση του κόστους λειτουργίας, περικόπτει την ομαλή κερδοφόρα δραστηριότητα και την δυνατότητα προσλήψεων προσωπικού ή αύξηση μισθών. Ταυτόχρονα η ισχυρή αύξηση του ρεύματος, θέρμανσης και ενέργειας εκτοξεύει τα κόστη και παγία έξοδα άρα περικόπτει το πολύτιμο πραγματικό εισόδημα και τις δυνατότητες κατανάλωσης και επενδύσεων των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων.
Είναι μια βόμβα μεγάλης διαρκείας και βάθους επιρροής. Η ελληνική κυβέρνηση οφείλει προληπτικά να λάβει περισσότερα μέτρα για την κοινωνία, οικονομία και την κομβική αγορά ακινήτων ώστε να περιορίσει το τσουνάμι επιρροής της ουκρανικής κρίσης. Απαιτείται μια πολυεπίπεδη πολιτική στήριξης από τον πρωτογενή, την παραγωγή μέχρι τον τριτογενή και οικιστικό τομέα. Το θέμα του ηλεκτρισμού είναι πρωτεύον και απαιτεί και αντισυμβατικές πολιτικές, εκτός των θετικών επιδοτήσεων που ανακοινώθηκαν. Η κοινή ευρωπαϊκή λύση και τα σχετικά κονδύλια είναι σημαντικά, οι έλεγχοι στην διαμόρφωση των τιμών απαραίτητοι και η μείωση των φόρων στην ενέργεια μια άμεση ελάφρυνση, αλλά δεν φτάνουν. Απαιτούνται στοχευμένες δράσεις εφαρμόσιμης πολιτικής όπως για παράδειγμα, επιτέλους, να αναπτυχθεί μαζικά, με ουσιαστικά επενδυτικά κίνητρα, η αγορά φωτοβολταικών τύπου net metering (συμψηφισμού), σε οικιακά και επαγγελματικά ακίνητα ειδικά παραγωγής, Έτσι οι οικιακοί και επαγγελματικοί καταναλωτές θα γίνουν παραγωγοί ενέργειας και το βαρύ κόστος λειτουργίας τους θα περιοριστεί αφήνοντας διαθέσιμο εισόδημα για επιβίωση, κατανάλωση και επενδύσεις. Γιατί οι δύσκολες εποχές αβεβαιότητας απαιτούν ολοκληρωμένες υπερβατικές δράσεις με βέβαιο μετρήσιμο αποτέλεσμα.